Wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022

Veel huwelijken in Nederland stranden. Er moet dan van alles verdeeld worden. Ook het pensioen. Verdeling van pensioen is geregeld in wet- en regelgeving. Vanwege maatschappelijke veranderingen en veranderingen in de pensioensfeer, is de huidige wetgeving aan vernieuwing toe. Daarom is het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022 op 16 september 2019 in de Tweede Kamer ingediend. Daarmee staan grote veranderingen op stapel.

Update 8 juli 2021: het wetsvoorstel heeft inmiddels als beoogde ingangsdatum 1 juli 2022.

De wetten die nu van toepassing zijn ingeval van verdeling van pensioen bij scheiding zijn de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (Wvps) en de Pensioenwet (PW). De Wvps ingeval van de verdeling van het ouderdomspensioen en de PW artikel 57 ingeval de toedeling van het bijzonder partnerpensioen. Het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022 beoogt de huidige wetgeving aan te passen met ingang van 1 januari 2022. Er gaat daarmee veel veranderen.

Doel van de nieuwe Wet pensioenverdeling bij scheiding 2022

Het doel van de nieuwe wet is vooral om de opzet van de huidige wetten inhoudelijk te verbeteren en aan te passen aan de eisen van de tijd. Het moet voor ex-partners gemakkelijker worden om meer onafhankelijk van elkaar te zijn op pensioengebied. Ook moet de nieuwe wet meer inzicht gaan bieden in de eigen financiële situatie. Daarnaast moet de melding aan de pensioenuitvoerder beter geregeld worden. Dit waren belangrijke aanbevelingen in de evaluaties van de Wvps. Zie ook dit artikel.

Drie manieren van pensioen verdelen

Pensioen kan nu nog op drie manieren verdeeld worden. De eerste is nu standaard van toepassing ook als ex-partners niets regelen: verevening. Ieder krijgt dan de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdomspensioen. Een andere verdeling is ook mogelijk, maar moet dan wel expliciet gemeld worden. De ex-partner krijgt uit hoofde van de pensioenwet artikel 57 een aanspraak op bijzonder partnerpensioen. Ex-partners blijven bij verevening afhankelijk van elkaars wel of niet in leven zijn. Zie ook dit artikel.

De tweede manier van verdelen is conversie. Elk van de ex-partners krijgt een eigen aanspraak op een pensioenuitkering. Ieder op zijn eigen pensioendatum. Het partnerpensioen is komen te vervallen. Partners zijn voor de pensioenuitkeringen nu niet meer afhankelijk van elkaar bij het wel of niet in leven zijn.

De derde mogelijkheid is verrekening van pensioen. Dan worden niet zozeer de pensioenuitkeringen verdeeld, maar de waarde van de pensioenen. Dat heet ook wel de contante waarde. Zo kan de pensioenwaarde verrekend worden met bijvoorbeeld een deel van de gemeenschappelijk woning. Let dan overigens wel op de fiscale consequenties!

Conversie wordt de standaard

Volgens het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022 wordt conversie de standaard. Ex-partners komen dan voor wat betreft het pensioen compleet los van elkaar. Ieder kan voor zichzelf bepalen wanneer het pensioen moet ingaan, of dat eerst wat hoger moet en daarna lager, of het pensioen doorbelegd kan blijven. En straks in het nieuwe pensioenstelsel kan elk ook zelf bepalen of bij het ingaan van het pensioen er 10% van de pensioenpot in één keer uitgekeerd moet worden.

Een afwijkende afspraak kan gemaakt worden rond het bijzonder partnerpensioen. De partner die hier recht op heeft moet dit dan wel binnen zes maanden na het tijdstip van echtscheiding bij de pensioenuitvoerder melden. Het behouden van het bijzonder partnerpensioen kan bijvoorbeeld wenselijk zijn als er ook alimentatie is afgesproken. Als de alimentatieplichtige dan komt te overlijden, kan het bijzonder partnerpensioen gaan uitkeren.

Conversie wordt ook de standaard bij een scheiding van tafel en bed indien dit binnen zes maanden bij de pensioenuitvoerder wordt gemeld. Alleen het ouderdomspensioen wordt dan geconverteerd. Het bijzonder partnerpensioen blijft in stand.

Minder partnerpensioen toebedeeld

Nu is het nog zo dat als twee echtgenoten scheiden, het volledige partnerpensioen aan de ex-partner toekomt. Dat geldt dus ook voor het partnerpensioen wat vóór het huwelijk is opgebouwd. Dat gaat volgens het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022 veranderen. In twee opzichten. Allereerst telt de periode van voor het huwelijk straks niet meer mee voor de toedeling van het bijzonder partnerpensioen. Daarnaast wordt slechts de helft van tijdens de huwelijkse periode opgebouwd partnerpensioen aan de ex-partner toebedeeld als bijzonder partnerpensioen.

Als we dan conversie op basis van de huidige wetgeving vergelijken met conversie op basis van het wetsvoorstel, dan behoudt de partner die het pensioen heeft opgebouwd meer pensioen en de ander dus minder.

Verevening blijft beperkt mogelijk

Verevening is dan alleen nog mogelijk in specifieke situaties. Dat is het geval bij een scheiding van tafel en bed die niet binnen zes maanden daarna is gemeld aan de pensioenuitvoerder. Verevening zal ook mogelijk blijven voor scheidingen in het buitenland die niet binnen zes maanden zijn opgenomen is de basisregistratie personen. Verevening van ouderdomspensioen blijft overigens alleen van toepassing voor gehuwden en geregistreerde partners. Niet voor ongehuwd samenwonenden dus. Daarvan kan de ex-partner trouwens wel een aanspraak op bijzonder partnerpensioen krijgen op grond van de pensioenwet.

Automatische melding naar pensioenuitvoerder

Nu is het nog zo dat ex-partners de scheiding binnen twee jaar aan de pensioenuitvoerder moeten melden. Zo regelen ze rechtstreeks uitbetaling van de pensioenuitkeringen. Geen melding binnen twee jaar heeft nu nog tot gevolg dat het al wel verdeelde pensioen t.z.t. door de ene partner aan de andere partner doorbetaald moet worden. Vaak levert dat problemen op.

In het wetsvoorstel pensioenverdeling bij scheiding 2022 staat dat de ex-partners de echtscheiding niet meer hoeven door te geven aan de pensioenuitvoerder. Voortaan meldt de Basisregistratie Personen dit automatisch aan de pensioenuitvoerder. Ook als ex-partners niets rondom de verdeling van het pensioen hebben afgesproken gebeurt dit. En wordt het pensioen dus standaard volgens conversie verdeeld.

Meer inzicht

Als pensioen verevend wordt, is dat niet zichtbaar op het uniform pensioenoverzicht (UPO). De databank waarin het UPO geadministreerd staat, is ook de bron voor de website www.mijnpensioenoverzicht.nl. Via deze website kan iedereen zien of en hoeveel pensioen hij of zij heeft opgebouwd. Het deel voor de ex-partner als het pensioen verevend is, is hier echter dan nog niet van afgetrokken.

Dat gaat straks anders worden als het wetsvoorstel wet wordt. Op het UPO komt dan het pensioen te staan wat voor hem of haar zelf is en wat van de ex-partner is.

Wijziging voor de ongehuwd samenwonende?

De Wvps is van toepassing op gehuwden en geregistreerde partners; niet op ongehuwd samenwonende partners. In 1995 woonde bijna 16 % van alle paren ongehuwd samen. Inmiddels is 23 % van de samenwonende paren niet getrouwd of als partner geregistreerd. Naar verwachting zal in 2060 één op de drie samenwonende paren niet getrouwd of geregistreerd partner zijn.

Ongehuwd samenwonenden vallen niet onder de huidige Wvps. Dat gaat waarschijnlijk ook niet gebeuren met de nieuwe wet verdeling pensioenverdeling bij scheiding 2022. De reden is dat er nu nog geen uniforme definitie van ‘partner’ is. Er loopt nu een onderzoek om te kijken of we met elkaar tot een uniform partnerbegrip kunnen komen. In dat geval, zo suggereert de memorie van toelichting, kan opnieuw gekeken worden of de ongehuwde partner toch onder de nieuwe wet kan komen te vallen.

Ongehuwde partners kunnen nu wel onder de Pensioenwet vallen. Dit hangt o.a. af wie volgens het pensioenreglement van de werkgever ‘partner’ is. Volgens het wetsvoorstel zou een partner het dan toebedeelde pensioen ook kunnen omzetten in een eigen aanspraak op ouderdomspensioen.

Geen verdeling van lijfrente

Een van de aanbevelingen in de evaluatie van de Wvps is om ingeval van scheiding ook lijfrentes net zo te verdelen als pensioen. In het wetsvoorstel is dat echter niet terug te vinden. Hoelang dit zo blijft is mede afhankelijk van de toekomstige pensioenmarkt, zo schatten wij. Tweede pijler en derde pijler oudedagsvoorzieningen worden steeds meer op één lijn gesteld. Daarnaast is het Pan Europees Pensioen Product, afgekort PEPP in aantocht. Dit wordt waarschijnlijk een soort pensioen dat zich mag gaan gedragen als een lijfrente. We houden je op de hoogte.