Moet de accountant bang zijn om pensioenadvies te geven?

7 maart 2012 – Volgens de Autoritiet Financiële Markten (AFM) mogen alleen die partijen zich bezig houden met pensioenadvies die daarvoor gekwalificeerd zijn. Dat is de inzet van het Wft-pensioendiplomaregister. Daarmee gaat de markt gevrijwaard worden van snelle pensioen-sluit-cowboys. Toch? De beantwoording van die vraag moet genuanceerd beantwoord worden. Ook voor de accountant.

We hebben een aantal sessies bijgewoond waarbij sprekers van de AFM het nieuwe Wft-pensioendiplomaregister kwamen toelichten. De ene spreker vindt dat er al sprake is van pensioenadvies zodra de ‘p’ al in de mond genomen wordt. Een andere spreker beklemt dat er eerst sprake moet zijn van een pensioenverzekering. Pas dan valt het advies onder de Wft.

Wat is waar?
In het document dat de AFM i.v.m. Wft-pensioen heeft opgesteld, wordt nadrukkelijk het pensioenadvies gekoppeld aan de verzekering. Dat is helder. In het document ‘Zorgplicht van de accountant bij pensioenadvies‘ op de website van http://www.accountant.nl/ wordt een mooi voorbeeld genoemd van wanneer er wel en wanneer er geen sprake is van pensioenadvies volgens de Wft. We mogen van de AFM de conclusie trekken dat het verzekeringsproduct belangrijker is dan het daaraan voorafgaande advies.

Spoor bijster. Van het padje afgeraakt.
Een werkgever die pensioenadvies vraagt, wil een goed advies. Volgens de AFM mag iedereen in pensioen adviseren. Inschrijving in het Wft-pensioenregister is niet nodig. De werkgever kan dus niet onafhankelijk toetsen of de adviseur die hij inschakelt, goed gekwalificeerd is. De AFM ziet hier niet op toe en is daarmee haar eigen spoor bijster. De inzet volgens ons én de AFM is dat de markt verder behoed moet worden voor geconstateerde misstanden. Maar als alleen toetsing plaatsvindt vanaf het moment dat de verzekering om de hoek komt kijken, ben je als AFM van het padje afgeraakt.

En de accountant?
Zolang er geen offertes worden opgevraagd of het woord verzeekring niet in de mond wordt genomen, kunnen ook accountants gewoon over pensioen blijven adviseren, zonder Wft-pensioenvergunning. Er is natuurlijk wel zorgplicht. De geadviseerde verwacht van de adviseur, wie dat dan ook is, dat als deze pretendeert voldoende pensioenkennis te hebben, er wel een goed pensioenadvies zal komen. Een adviseur die verstand van zaken heeft, hoeft dan ook niet bang te zijn dat hij/zij aan de zorgplicht vanuit zijn beroep, het BW of de Wft(?) wordt voldaan. Het adviesproces impliceert dat dan al.
Zo kan de accountant die verstand van zaken heeft, gewoon over pensioen blijven adviseren, tot de offete of verzekering.

Omgekeerde wereld
De AFM verwacht van de pensioenadviseur dat deze aan risicoanalyse gaat doen. De werkgever als opdrachtgever moet de financiële positie doorgelicht worden. Voor een accountant is dat bijna dagelijks werk. Bovendien kent hij de werkgever goed en heeft de cijfers bij de hand. Daar komt nog bij dan we niet moeten vergeten dat ‘accountant’ een serieus beroep is. Accountants hebben jaren in de ‘schoolbanken’ moeten zitten om zich accountant te mogen noemen.
Maar pensioenadviseurs hoeven dat niet. Die mogen met een simpel cursusje risicomanagement of ‘hoe lees en interpreteer ik de jaarrekening?’ bepalen of de werkgever de pensioenregeling wel of niet moet gaan invoeren. Dat is de omgekeerde wereld. Een willekeurig persoon mag pensioenadvies geven tot de offerte of verzekering, terwijl de pensioenadviseur die onder de Wft valt accountantswerk moet gaan doen.

Pensioenadvies overdoen
De pensioenadviseur die bezig gaat met offertes en verzekeringen, moet daarvoor eerst een heel inventarisatie-, analyse- en adviestraject hebben doorgenomen. Maar als dat traject al door iemand anders is gedaan, mag de pensioenadviseur daar dan volgens de AFM mee verder? Of moet de pensioenadviseur het overdoen, omdat dat ook onder zijn zorgplicht valt? Eerst even de AFM bellen.

Wat is wijsheid?
Schoenmaker houd je bij je leest. Dat is de beste garantie voor de klant dat het pensioenadvies goed is. Gewoon een kwestie van gezond verstand dus. Duidelijk is wel dat er eens iemand bij de AFM langs moet gaan om het spreekwoord met ‘schoenmaker’ en ‘leest’ uit te leggen.